De donkere kant van het occulte

De zestienjarige Sean Sellers had op één na alle tien geboden naast zich neergelegd en, op de avond van 25 september 1985, besloot hij ook het laatste te overtreden: “Gij zult niet doden”. Maar voordat hij zijn dodelijke zoektocht naar zijn zorgvuldig geselecteerde slachtoffers ondernam, besloot Sellers eerst eens te gaan oefenen. Met een handlanger liep hij een supermarkt in zijn geboortestad Oklahoma City binnen, maakte een praatje met een verkoper, zette een pistool tegen diens hoofd en haalde de trekker over. Er waren drie schoten nodig om de man te doden en de jongens verlieten lachend het pand. Maar Sellers had nog meer in petto.

In maart van het volgende jaar doofde Sellers twee kaarsen in zijn slaapkamer — een zwarte en een witte — en sloop op z’n tenen over de gang naar de slaapkamer van zijn moeder. In zijn onderbroek en met een .44 Smith & Wesson in de hand, keek Sellers nog een keer goed naar zijn moeder en stiefvader, voordat hij ze rustig door het hoofd schoot. Voor zijn moeder waren twee schoten nodig.

Sellers plunderde het huis om de indruk van een inbraak te geven en, hoewel de politie dat verhaal van die inbraak maar moeilijk kon geloven, leek niets erop te wijzen dat Sellers de moordenaar was. De doorbraak kwam uiteindelijk toen het hoofd van de school waar Sellers op zat contact opnam met de politie. Hij vertelde hun over een opstel dat de tiener de vorige dag had ingeleverd, een opstel dat hij aan Sellers’ moeder had voorgelezen op de dag van haar dood.

Demonische invloeden

“Kijk eens naar de crucifix,” zo begon het werkstuk van Sellers, met een citaat uit De Satanische Bijbel, een handboek van de Kerk van Satan, “Wat symboliseert dit? Bleek onvermogen dat bungelt aan een boom.” Sellers vervolgde in zijn eigen woorden: “Satanisme heeft mij geleerd hoe ik een beter mens kan worden voor mezelf in plaats van altijd maar aan anderen te denken… Waarom zou ik me moeten onthouden van sex of van het aanbidden van andere Goden? Ik ben vrij. Ik kan doden zonder spijt. Ik heb geneugten en gruwelen aanschouwd, die te onbeschrijflijk zijn om op papier te zetten”. Dat was alles wat de politie nodig had om de moorden op de verkoper en de ouders van Sellers te koppelen aan de zestienjarige. Tijdens de rechtzitting zei de advocaat van Sellers dat de jongen het slachtoffer was van satanische praktijken en dat hij afgegleden was naar een demonische toestand.

Met de assistentie van Curtis Jackson, een Californische specialist in occulte moorden, vervolgde de verdediger zijn betoog dat Sellers’ slachtoffers waren vermoord als onderdeel van een offer-ritueel of ter gelegenheid van bepaalde hoogtijdagen op de satanische kalender waarop bloed moest vloeien.

Hoewel dit verhaal over “demonische bezetenheid” werd geslikt, werd Sellers schuldig bevonden aan alle drie de moordaanklachten en veroordeelde de rechter hem ter dood. Op de uitvoering van die straf wacht hij nu in Oklahoma’s “Death Row”. Maar was Sellers wel het slachtoffer van bezetenheid? Of werd zijn verdediging gemanipuleerd om externe, demonische krachten de schuld te kunnen geven?

Toen hij 14 jaar was, bracht Sean Sellers rituele offers met poppen, in een vervallen huis. Op zijn zestiende vond hij zichzelf geheel bevoegd om zijn moeder en stiefvader dood te schieten. Hij is de jongste gevangene die ooit in de “Death Row” van Oklahoma heeft gezeten.

Duivelse misdaad

Het geval van Sean Sellers — en veel vergelijkbare zaken — heeft de politie in de V.S. gewezen op het ontstaan van een nieuw soort misdadiger, de “amateur-occultist”. Daarmee probeert men een hele reeks occult-getinte misdaden te verklaren. “Hij zal eenvoudig van vriendjes op school dingen hebben gehoord,” legt sergeant Randy Emon van het Baldwin Park Police Department uit, bij het beschrijven van de typische amateur-occultist in een documentaire uit 1989: Duivelsaanbidding, de opkomst van het satanisme. “Hij zal wat met een Ouija-plankje spelen…, een of ander boek lezen en zijn eigen gevolgtrekkingen maken. Op zich niet gevaarlijk, maar het kan wel tot gevaarlijke, criminele dingen uitgroeien.”

De ontwikkeling van Sean Sellers’ obsessie met het occulte ondersteunt de theorie van sergeant Emon. De omgang met drugs en het spelen met onschuldige vormen van occultisme leidden bij Sellers en een vriend van hem tot de bestudering van de Kerk van Satan, een religie die in 1966 in San Francisco in het leven werd geroepen. Sellers begon eigen demonische krachten op te roepen en vormde later zijn eigen groepje. Maar veel satanisten zouden later aanvoeren dat Sellers de grondslagen van hun religie verkeerd had begrepen, of dat hij aan de rituelen een perverse draai had gegeven om ze beter in zijn straatje te laten passen. Satanisme, in z’n populaire vorm, is de beoefening en de aanbidding van alles wat ondersteboven, achterstevoren en omgekeerd is ten opzichte van de christelijke leer. De Tien Geboden krijgen een heel andere betekenis als “Gij zult niet…” verandert in “Gij zult…”. Voor velen zijn drugsgebruik, seksuele perversie en zelfs moord acceptabel.

Een van de meest uitgesproken satanisten van de twintigste eeuw was Edward Alexander “Aleister” Crowley, de zoon van een bierbrouwer uit Leamington Spa in Engeland. Rebellerend tegen zijn strenge, evangelische opvoeding begon Crowley te drinken en drugs te gebruiken en belangstelling voor het occulte te ontwikkelen. In 1898 trad hij toe tot de “Hermetische Orde van de Gouden Dageraad”, een groep die Egyptische godheden aanbad en rituele ontmaagdingen uitvoerden. Tegen 1914 had hij een Duitse sekte overgenomen die zich de “Ordo Templi Orientus” noemde en waarvan de volgelingen zich bezighielden met sodomie, bestialiteit en dierenoffers.

Crowley was een onbeschaamde satanist, die het onderwerp in vele gedichten en boeken onder de aandacht bracht, waarvan de meeste autobiografisch waren. Hij zag zichzelf als de “boodschapper van de Heer van het Universum” en sprak met “onaantastbare autoriteit” over seksuele magie en zijn meedogenloze visie op het occultisme.

Ondanks zijn uitgesproken denkbeelden, valt het te betwijfelen of Crowley meer deed dan de maatschappij provoceren. Daarbij opende hij mensen de ogen voor de geheime praktijken van het paranormale. Hij droeg aan de wereld uit wat het hedonistische karakter is van de beoefenaar van occulte praktijken.

Er hangt nog steeds een geheimzinnige waas over het leven en werk van Aleister Crowley, “de slechtste man ter wereld”. Ondanks een strenge christelijke opvoeding raakte Crowley verslaafd aan heroïne en pornografie, en bedreef hij rituele magie.

De satanskerk

Een recenter, en misschien minder controversieel aspect van het satanisme is de Satanskerk. Hij werd opgericht op 30 april 1966 (in de “Walpurgisnacht”, een belangrijke datum op de occulte kalender), en hij was het geesteskind van Anton Szandor LaVey, een voormalige leeuwentemmer, circusorganist, goochelaar en politiefotograaf, die ontgoocheld raakte door wat hij zag als de hypocrisie van het christendom.

“Wij identificeren ons met de metafoor van Satan als de ultieme rebel, de arglistige bedrieger, de slechte gentleman die optreedt als aanklager van de samenleving,” aldus een satanist. “De meesten van ons zijn liever satanisten dan atheïstische humanisten om maar één reden: we maken ons kwaad over het feit dat de meeste mensen zichzelf toestaan erg dom en lui te worden.”

Showbiz-satanisme

Satanisme was natuurlijk niets nieuws. Maar LaVey presenteerde de religie in een nieuw kader. “LaVey introduceerde satanisme in de showbusiness,” verklaart onderzoeker Andrew Boyd in zijn boek Dangerous Obsessions. “Het was LaVey die de religie veramerikaniseerde, die er een Hollywood-mode van maakte, die alles in het openbaar deed en de jongere generatie er voor interesseerde. De Satanskerk was voor LaVey een uitvloeisel van de vrije jaren ‘60.”

Het hedonisme dat door LaVey werd aangeprezen trok veel van Hollywoods grote sterren, waaronder Sammy Davis Junior, Jane Mansfield (over wie LaVey zegt dat ze stierf als gevolg van een vloek die was uitgesproken over haar vriend Sam Brody), en Marilyn Monroe, die in 1948 een korte, maar intieme relatie had met LaVey. Tegenwoordig beweert de Kerk leden te hebben verspreid over de hele wereld, behorend tot alle etnische groepen, mannen zowel als vrouwen. Sommigen zijn gekleed in de stijl van de “death metal rocker” of de “Goth”, maar hij of zij kan er ook uitzien als een gebruikelijke, conventionele manager.

Maar de Satanskerk heeft een veelbewogen verleden. De naam Anton LaVey is niet alleen in verband gebracht met de moorden die door Sean Sellers werden gepleegd, maar ook met de satanische seriemoordenaar uit Los Angeles, Richard Ramirez en met sekteleider Charles Manson.

De nachtelijke insluiper

Gedurende twee jaar in het midden van de jaren ‘80 brak Richard Ramirez — ook wel bekend als de nachtelijke insluiper — in in huizen in Los Angeles. Hij verkrachtte, verminkte en vermoordde zijn slachtoffers. Special Agent van de FBI Roger Depue, de man die de insluiper “nasloop”, omschreef het kenmerk van Ramirez, het pentagram, als een occult symbool, alhoewel Depue nooit heeft geloofd in het satanische bijgeloof van Ramirez. Maar het was een bekend feit dat hij gefascineerd was door het satanisme en ook dat hij LaVey een keer had ontmoet.

Bij het verlaten van het gerechtshof laat de satanische seriemoordenaar Richard Ramirez een pentagram zien dat in zijn handpalm is getatoeëerd. Hij gebruikte dit symbool als “visitekaartje” en tekende het op de lichamen van zijn slachtoffers.

In 1967 voegde Charles Manson zich bij de Process Church, een satanische organisatie die stamde uit Engeland in de jaren ‘60, en wendde zijn vermogen om te manipuleren aan om een entourage van willige vrouwen en mannen om zich heen te verzamelen. Hij noemde ze “The Family” en hij hield ze onder de duim door sex en drugs. Zijn eerste luitenant, Susan Atkins, was lid van LaVey’s Satanskerk en het was Atkins die een prominente rol speelde in de moord die de Family in augustus 1969 pleegde op de actrice Sharon Tate. Een ironisch feit is dat LaVey een niet weg te denken rol speelt als de duivel in Rosemary’s Baby, de film die Tate’s echtgenoot, Roman Polanski, in 1968 maakte.

De actrice Sharon Tate was acht maanden zwanger toen zij met zes anderen werd vermoord door leden van een satanistische groep. Het brein hierachter was Charles Manson.

Zondebok

De vraag is nu of het satanisme normale, stabiele mensen kan doen veranderen in laaghartige moordenaars, of dat de leer slechts als alibi dient voor moordenaars die hun zwarte fantasieën willen verwerkelijken. Christelijke fundamentalisten zullen het eerste verdedigen, maar leden die tot occulte groepen behoren zullen de sociale achtergronden en gedragshistorie van de moordenaars als werkelijke oorzaak van hun misdaden aanwijzen.

Zoals onderzoeker Andrew Boyd zegt: “‘De duivel heeft me ertoe aangezet’ is een smoes met een lange baard.” Maar of het “bovennatuurlijke” de drijvende kracht achter de daden van criminelen is, of dat het alleen als excuus dient, blijft een discussiepunt.